خبرگزاری مهر، گروه استانها: محرم در مازندران با شور و حال خاصی برپا می‌شود و آیین‌هایی که ریشه در جان و سرشت مردمان این منطقه دارد جان تازه ای به خود می‌گیرند تا عشق دیرینه مردم دیار علویان را به ساحت مقدس سالار شهیدان به نمایش گذارند.
آئین علم بندان
عَلَم بَندی، آئینی است که به طور معمول در برخی از مناطق مازندران، چند روز پیش از ماه محرم انجام می‌شود، در این آئین تندیس سَرو عَلَم بر روی آن قرار داده می‌شود و اطرافش با پارچه‌های نذری مشکی و سبز تزئین می‌شود. هنگام برگزاری آئین علم بندان، مراسم نوحه خوانی و سینه زنی جریان دارد و پس از آن هم عزاداران با چای و شربت پذیرایی می‌شوند.
آِئین مجمع گذاری
مَجمَع گُذاری نیز از آئین‌های محرم در مازندران است که قدمتش در شرق این استان به ۲۰۰ سال می‌رسد. این آئین بیشتر در روستاهای مناطق کوهستانی و ییلاقی مازندران برگزار می‌شود ولی جا افتاده‌ترین شیوه مجمع گذاری که در این استان شهرت دارد مربوط به روستای کوهستان از توابع شهرستان بهشهر است.
علی اسدی کارشناس حوزه آئینی در مازندران با اشاره به آئین عزاداری مجمع گذاری افزود: در این آئین، کدبانوهای روستایی غذاهای مختلفی برای پذیرایی از عزاداران حسینی در روزهای تاسوعا و عاشورا تدارک می‌بینند و غذاها را داخل سینی بزرگی که مجمع نامیده می‌شود قرار می‌دهند و به حسینیه و محل عزاداری می‌برند تا از عزاداران پذیرایی کنند.
وی در گفت وگو با خبرنگار مهر اظهار کرد: مجمع‌های حاوی غذا، ابتدا در آشپزخانه حسینیه یا مسجد جمع آوری می‌شود و پس از عزاداری و اقامه نماز ظهر، هر مجمع جلوی دو تا چهار نفر از عزاداران قرار داده می‌شود تا از خودشان پذیرایی کنند.
روستای کوهستان بهشهر زادگاه آیت الله العظمی شیخ محمد کوهستانی (زاده ۱۲۶۷ شمسی - رحلت ۸ اردیبهشت ۱۳۵۱) عارف، فقیه و روحانی شیعه در قرن چهاردهم هجری است. در برخی از روستاهای مازندران مانند بیزِکی جویبار این رسم در تمامی شب‌های ماه محرم و روز تاسوعا و عاشورا برگزار می‌شود.
آئین تشت گذاری
آئین تشت گذاری از جمله سنت‌هایی است که در میان آذری زبانان مقیم استان مازندران رواج دارد. این آئین در آستانه ماه محرم در نقاط مختلفی که آذری زبانان سکونت دارند با برنامه ریزی و سوز و گداز خاصی برگزار می‌شود.
اگر چه به طور کلی سنت تشت گذاری آذری‌ها قدمتی ۶۰۰ ساله دارد، اما در مازندران قدمت آن در مناطق مختلف متفاوت است به گونه‌ای که در بهشهر حدود یکصد سال و در قائم شهر حدود نیم قرن پیشینه دارد.
فلسفه برگزاری آئین تشت گذاری به واقعه کربلا باز می‌گردد، به زمانی که کاروان امام حسین (ع) با کاروان یزید بن معاویه به فرماندهی حربن یزید ریاحی برخورد می‌کند به دلیل اینکه لشکر حر از لشکر امام حسین (ع) تقاضای آب می‌کنند، امام دستور می‌دهند تا در تشت های مختلف آب بریزند تا لشکریان و اسب‌های دشمن سیراب شوند و آذری‌های مازندران با برگزاری این آئین به یاد وفاداری این امام بزرگوار افتاده و عزاداری حسینی را به طور رسمی چند روز پیش از ماه محرم آغاز می‌کنند.
منبر کشی رسمی عاشورایی در مازندران
مراسم منبرکشی از جمله مراسم ایام محرم است که در محله‌های قدیمی شهرستان ساری اجرا می‌شود و کسانی که خادمین منبر هستند و نسل به نسل منبر را نگهداری می‌کنند، چند روز قبل از اجرای مراسم منبر را بیرون آورده و یک پارچه سبز بر روی آن می‌اندازند و از اذان صبح خادمین منبر در روز تاسوعا مشغول پخت برنج نذری می‌شوند، که این برنج به عنوان تبرک به عزاداران داده می‌شود.
در مراسم منبرکشی گروه زنان به پای منبرها رفته و با ذکر صلوات از زیر منبر رد می‌شوند و پارچه سبزی به عنوان دخیل برای ادای نذرشان به منبر گره می‌زنند و شمع را داخل تشت پر از گل که بر روی منبر قرار دارد روشن می‌کنند آنگاه اگر نذری داشته باشند که شامل خرما، شربت و یا مبلغی پول به خادم منبر می‌دهند تا حاجت آنها برآورده شود.
شمسعلی ترک از پیرغلامان حسینی با اشاره به سنت دیرینه مراسم منبرکشی می‌گوید: این مراسم تا پاسی از نیمه شب ادامه دارد و اهالی معتقدند زیارت منبر و عبور از زیر آن یک سال سلامتی خانواده را تأمین می‌کند و در گذشته برخی از افراد برای گرفتن حاجت پابرهنه برای روشن کردن شمع به پای منبر می‌رفتند و عده‌ای نیز سر یا شانه خود را گل مالی می‌کردند و در ساری رسم بر این بود که شمع بلندی را به پای منبر آورده و روشن می‌کردند اما امروزه این رسم از بین رفته است.
نخل گردانی
آئین نخل‌گردانی روستای نوا در بخش لاریجان شهرستان آمل نیز از دیگر آئین‌های کهنی است که هر ساله در ایام ماه محرم در روزهای نهم و دهم صورت می‌گیرد و این نخل که بزرگ‌ترین نخل مازندران است، هر ساله مسافت زیادی را در این روستا به همراه دسته‌های عزادار طی می‌کند.
قوم بنی اسد رسم ثبت شده ملی در مازندران
تشکیل دسته قوم بنی‌اسد آمل در روز بعد از عاشورا نیز از آیین‌هایی است که مردم این منطقه به تاسی از وقایع کربلا انجام می‌دهند. زنان این گروه به تاسی از این قوم، با بیل برای دفن اجساد شهدای کربلا وارد این منطقه می‌شوند و به دلیل اینکه نتوانستند سالار شهیدان را یاری رسانند ابراز ندامت و پشیمانی می‌کنند. این رسم سنتی نیز در فهرست آثار ملی ناملموس ایران ثبت شده است.
مازندران سرشار از آئین‌های سنتی و عاشورایی است که ریشه در دل و جان مردمان آن دارد و تجلی عشق و ارادت علویان طبرستان به خاندان اهل بیت (ع) است و بسیاری از این آئین‌ها در گذر زمان یا فراموش شده‌اند و یا دگرگون که نیازمند احیا و بازآفرینی هستند.
نظر شما